Stres u roślin – czy to jest możliwe?

Stres u roślin jest reakcją żywego organizmu na różne czynniki nazywane stresorami. Poziom reakcji zależy od natężenia czynnika stresującego. Może on wywoływać w strukturach rośliny zmiany nieodwracalne lub odwracalne. W przypadku zmian odwracalnych, po ustąpieniu działania czynnika stresującego dochodzi do ich regeneracji, a także przebudowy. Zwykle roślina nabywa wtedy odporności na jego działanie. Natomiast w przypadku zmian nieodwracalnych może dojść nawet do śmierci rośliny. 

W jaki sposób rozpoznać stres u rośliny?

Zmiany w roślinie, wynikające z działania czynnika stresującego, mogą być niewidoczne dla oka, ale powodują reakcje biochemiczne, które skutkują jej uszkodzeniem. Silnie działający stresor najczęściej jest przyczyną zahamowania wzrostu, zmniejszenia plonów, a także śmierci rośliny. 

Co może być czynnikiem wywołującym stres u rośliny?

Do czynników wywołujących stres u rośliny zaliczyć można:

• deficyt lub nadmiar wody, 
• niska lub wysoka temperatura, 
• intensywne działanie promieni słonecznych,
• nieprawidłowo przygotowana gleba,
• nadmiar lub deficyt składników mineralnych,
• erozja gleby,
• niekorzystne warunki atmosferyczne w postaci silnych wiatrów, gradu,
• działanie na roślinę innych organizmów takich jak: bakterie, wirusy, grzyby, fitoplazmy, pajęczaki, owady, nicienie.

Stosowanie środków ochrony roślin może powodować nie tylko reakcje stresowe u rośliny, ale również zanieczyszczenie środowiska. 

Jakie są przyczyny stresu wodnego rośliny?

Najczęściej występującym czynnikiem wywołującym stres u rośliny jest niedostatek wody, który pojawia się w sytuacji, gdy jej zawartość w tkankach osiąga niezwykle niski poziom. Wiąże się to z brakiem opadów atmosferycznych i wysoką temperaturą powietrza, a także niską jego wilgotnością oraz silnymi wiatrami. Stres wodny może także wynikać z uszkodzenia systemu korzeniowego, który nie pobiera odpowiednich ilości wody z gleby, bądź z jej niedotlenienia. Te czynniki stresujące zaburzają wszystkie procesy zachodzące w roślinie, a skutkiem tego jest zahamowanie jej wzrostu, szczególnie części nadziemnych. Z kolei nadmiar wody w glebie najczęściej prowadzi do zamierania systemu korzeniowego, szczególnie najmłodszych jego części. 

Jakie są przyczyny stresu termicznego rośliny?

Przyczyną stresu termicznego rośliny jest temperatura, która jest daleka od optymalnej dla niej i sprzyjającej wzrostowi. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska powoduje osłabienie, zahamowanie wzrostu, zamieranie komórek, a także w ekstremalnych temperaturach jej śmierć. Zachowanie rośliny w wysokiej temperaturze zależy od jej wrażliwości. Niektóre ulegają uszkodzeniu już w temperaturze 30 lub 40 stopni Celsjusza. Inne zaś dobrze znoszą temperaturę na poziomie 50 lub 60 stopni, a nawet 70 stopni Celsjusza. 

Biostymulatory na stres rośliny 

Biostymulatory są preparatami o odpowiednio dobranych składnikach takich jak: witaminy, enzymy, fitohormony, których zadaniem jest przede wszystkim zwiększenie wzrostu rośliny. Poza tym podnoszą one jej odporność, dzięki czemu jest mniej wrażliwa na niekorzystne warunki pogodowe wywołujące stres. Biostymulatory poprawiają nie tylko jakość planów, ale również ich ilość oraz wchłanianie mikroelementów przez roślinę, dzięki czemu wymaga ona mniej nawozów. Każdy biostymulator zawiera inny skład w zależności od potrzeb rośliny. Stosuje się je do konkretnych gatunków. W ofercie znajdują się biostymulatory do: 

• zbóż ozimych i jarych,
• roślin oleistych i kukurydzy,
• warzyw,
• roślin sadowniczych,
• roślin sadowniczych i winorośli,
• roślin domowych i ogrodowych.

Wybierając odpowiedni produkt warto zwrócić uwagę na to, jaki certyfikat ekologiczny posiada dany preparat, szczególnie powinno to zainteresować rolników, którzy mają ekologiczne uprawy.